روغن پايه
با توجه به اينكه انجام فرٓايندهاي پالايشي مختلفي كه امروزه جهت توليد روغن هاي پايه رايج مي باشند ميتواند منجر به توليد روغنهاي پايه اي با خواص متفاوت گردد، انجمن نفت ٓامريكا (API) اقدام به طبقه بندي روغنهاي پايه با توجه به خواص فيزيكي شيميايي و مشخصات آنها نموده است كه در جدول انتهاي صفحه اين طبقه بندي را مشاهده ميكنيد.
سه گروه اول، روغنهاي پايه حاصل از پالايش نفت خام هستند كه در اين ميان روغن هاي پايه گروه III گروهي است كه بيشترين ميزان فرآيند بر روي آن انجام گرفته است، گرانترين است و بالاترين عملكرد را در ميان روغن هاي معدني حاصل شده از نفت خام داراست.
روغنهاي گروه IV سينتتيك (پايه PAO) بوده و به روش شيميايي ساخته ميشوند. استرها، گاليكولها و ساير روغنهاي پايه كه مشخصات آنها مطابق چهار گروه اول نميباشد جزء گروه V اين طبقه بندي محسوب ميشوند. روغنهاي نفتنيـك نيز كه شاخص گـرانروي آنها به دليـل پايين بودن درصد مواد پارافيني در تركيب ٓانها، پايين ميباشد جزء اين گروه محسوب ميشوند.
روغنهاي پايه نفتنيك از نفت خامهايي توليد ميگردند كه فاقد مواد پارافيني بوده و داراي درصد بالايي مواد نفتنيك (حلقه هاي اشباع) باشند. تنها از چند ميدان نفتي در جهان ميتوان نفت خام نفتنيك استخراج نمود. تقريبا تمامي ميادين نفتي منطقه خاورميانه ماهيت پارافينيك دارند و لذا روغن پايه حاصل از پالايش آنها نيز پايه پارافينك ميباشد. روغنهاي پايه نفتنيك به دليل نداشتن وكس (مواد پارافيني) نقاط ريزش بسيار پاييني دارند و به همين دليل در فرمولاسيون روغنهاي مخصوص سيستمهاي تبريد از آنها استفاده ميشود.
لازم به ذكر است روغنهاي پايه گروه III كه به روش هايدركراكينگ شديد و يا هايدروايزومريزاسيون توليد ميگردند خواصي بسيار نزديك به روغنهاي سينتتيك گروه IV دارند و توليدكنندگان روانكارها ميتوانند بر روي محصولات توليد شده با اين روغنهاي پايه از كلمه ”سينتتيك” استفاده نمايند.
| Group |
Viscosity Index |
Sulphur % |
Saturate % |
Method |
| I |
۸۰-۱۱۹ |
> ۰.۰۳ |
< ۹۰ |
Solvent Refining |
| II |
۸۰-۱۱۹ |
|
=/> ۹۰ |
Hydrocracking |
| III |
۱۲۰ + |
|
=/> ۹۰ |
Severe Hydrocracking Hydroisomerization |
| IV |
Polyalpha Olefines (PAO) |
Oligomerization |
| V |
Other Base Oils |
Various |
كليه روغنهاي پايه كه در حال حاضر در ايران توليد ميشوند به روش استخراج با حلال پالايش ميشوند و روغن هاي پايه حاصله، جزء گروه I طبقه بندي API قرار ميگيرند. هنوز هيچ واحدي جهت توليد روغن هاي پايه گروه II و بالاتر در ايران راه اندازي نشده است و توليدكنندگان روانكارها، نياز خود به اين روغن هاي پايه را از طريق واردات تامين مي نمايند.
